Onlangs zei een lotgenote in een besloten Facebook-groep dat uit alle bijwerkingen die palbociclib met zich mee kon brengen, ze toch beslist het idee kreeg dat het chemotherapie was. Ik maakte vervolgens de opmerking dat dit ook zo is en dat ik een beetje moe werd van het feit dat artsen dit niet zeiden. Een andere lotgenote noemde mij vervolgens erg negatief en zei dat het geen chemotherapie was maar een eiwitremmer. En citeerde vervolgens de hele pagina uit de SONIA-studie waarin palbociclib omschreven wordt zonder het woord chemo te noemen. Tja.
Zal ik het dan nog één keer uitleggen?
Een omschrijving die de Borstkankervereniging Nederland van chemotherapie geeft, luidt: “Chemotherapie is een behandeling met medicijnen, die de groei en verspreiding van kankercellen tegengaan. Chemotherapie doet dit door deze kankercellen te beschadigen, te doden of door hun celdeling te verstoren.”
De groep van cytostatica, medicijnen die bij chemotherapie ingezet worden, kan ingedeeld worden op hun specifieke werkwijze. Chemotherapie wordt (nu) onderverdeeld in 6 categorieën.

Iedere categorie heeft een ander werkingsmechanisme: de manier waarop de chemotherapie de kankercellen aanvalt.
In de loop der jaren komen er nieuwe categorieën bij. Er zijn er momenteel dus 6. Als we dit voor borstkanker vertalen, komen we op het volgende:

1. Alkylerende middelen maken breuken in het DNA van de kankercel. Door die breuken kan het DNA niet verdubbelen.  Bij borstkanker is cyclofosfamide een bekend toegepast medicijn.

2. Antimetabolieten zijn middelen die zich voordoen als onmisbare stoffen voor de cel, maar die niet dezelfde werking hebben. Daardoor gooien ze celfuncties in de war. Ook antimetabolieten verstoren dus de verdubbeling van het DNA. Voorbeelden zijn methotrexaat, 5-fluorouracil en capecitabine.

3. Antimitotische cytostatica kunnen tumorcellen op een aantal manieren ontwrichten. Ze remmen vooral de celdeling (mitose). Ook verstoren ze de aanmaak van bepaalde eiwitten. Bij borstkanker zijn dit o.a. de taxanen. Ze zijn afgeleid van de plant taxus. Voorbeelden zijn docetaxel en paclitaxel.

4. Antitumor-antibiotica zijn antibiotica die speciaal op tumorcellen zijn gericht. Ze remmen de aanmaak van nieuw DNA in de tumorcellen. Bekendste medicijn bij borstkanker in deze categorie is doxorubicine.

5. Topo-isomeraseremmers zijn een groep cytostatica die de werking van het eiwit topo-isomerase remmen. Bij mijn weten zijn er geen medicijnen bij borstkanker in deze categorie.

6. Overigen. Een aantal soorten chemotherapie kunnen niet goed worden ingedeeld in 1 van de andere categorieën. Ze vallen in de groep overige cytostatica. Bij borstkanker is dit o.a. cisplatine.

Ze hebben allen met elkaar gemeenschappelijk dat ze dus op cellulair niveau ingrijpen, en sneldelende cellen krijgen daarmee dan het eerste te maken. Nadeel voor ons is dat niet alleen kankercellen sneldelend zijn, vandaar de bijwerkingen, waar ik al uitvoerig in eerdere blogberichten over geschreven heb.

Mijn vermoeden is dat palbociclib en ribociclib uiteindelijk in een nieuwe categorie worden ingedeeld, die (net als de antimitotische cytostatica) een eiwitremmende functie hebben. Palbociclib belet de activatie van twee eiwitten (CDK4 en CDK6) in kankercellen die verantwoordelijk zijn voor de groei ervan. Dat die categorie nu nog niet gemaakt is, wil niet zeggen dat deze medicijnen geen chemotherapie zijn.

Enkele bronnen die je zelf kunt terugkijken:

“Palbociclib is used to treat a certain type of breast cancer. It is a chemotherapy drug that works by slowing or stopping the growth of cancer cells.” Bron is de website WebMD, waar meer dan 100 artsen aan verbonden zijn. Zie: https://www.webmd.com/drugs/2/drug-167698/palbociclib-oral/details

Een document over Palbociclib van het Iridium Kankernetwerk – een samenwerkingsverband van een aantal Belgische ziekenhuizen – schrijft: “Eén van de mogelijke nevenwerkingen van palbociclib is het ontwikkelen van diarree. Als gevolg van de tijdelijke schade die de slijmvliezen van de mond en de darm ondervinden door de chemotherapie, kunt u ongeveer 5 tot 8 dagen na het opstarten van de chemo diarree krijgen.” https://www.iridiumkankernetwerk.be/datastream.aspx?type=doc&sessionId=1tvb1nduh3emmyvb2vbkxtw5/Palbociclib.pdf

De Engelsen hebben een mooie uitdrukking voor zo’n situatie: ‘If it looks like a duck, swims like a duck, and quacks like a duck, then it probably is a duck.’

Mijn bezwaren blijven ondertussen overeind: een medicijn dat op cellulair niveau ingrijpt, dat niet geneest, dat de kwaliteit van leven minder maakt, dat je verder verzwakt, dat niets doet aan de oorzaken waarom kankercellen ontstaan, waarmee je jezelf een rad voor ogen draait in de illusie dat omdat je nog behandeld kunt worden, dit een goed teken is, dat medicijn komt niet in mijn kastje terecht.
Ondertussen hou ik een ‘scorebord’ bij van lotgenoten die palbociclib nemen. Van de 5 die mij bekend zijn, zijn er al 2 gestopt omdat het middel niks deed (oftewel: de tumoren bleven groeien), 1 is gestopt omdat de bijwerkingen te zeer een aanslag op haar levenskwaliteit waren, en 2 zijn nog bezig.
Ik hou je op de hoogte, maar in de volgende blogs positievere verhalen – over o.a. aandacht en meditatie.